Ajka – po porodzie (ocena 7/10)
Kręcony przez sześć lat film, o zaledwie kilku, ale kluczowych, dniach z życia młodej, nielegalnej emigrantki w Moskwie. Przygnębiający, a zarazem fascynujący obraz.
Ajka po urodzeniu dziecka ucieka przez okno ze szpitala. Pilnie szuka pracy, sposobu zdobycia pieniędzy: w myjni, odśnieżając (w Moskwie akurat rekordowe opady śniegu). Trafia w końcu do pomocy przy sprzątaniu u weterynarza.
Bardzo powoli odkrywane są tajemnice dziewczyny i motywy jej, z pozoru szokujących wyborów. Film opiera się na obrazie, niewiele jest dialogów. Ucieczka Ajki nabiera sensu dopiero w szerszym kontekście, którego odkrycie wymaga cierpliwości.
Celowym zabiegiem jest sposób kamerowania polskiej operatorki Jolanty Dylewskiej. Kamera jest bardzo blisko bohaterki, dynamicznie za nią podążając. Praktycznie nie ma ujęć twarzy, zazwyczaj widać sylwetkę, przebieganie, przepychanie. Pozwala to identyfikować się z dziewczyną, W końcu w codziennym życiu także nie widzimy własnej twarzy, obserwując otoczenie i wytyczając sobie cel.
Taki zabieg to wielkie wyzwanie dla aktorki. Samal Esljamowa poradziła sobie znakomicie – to ona jest głównym atutem filmu i ciągnie go, pomimo monotonnej i skrywającej wiele tajemnic fabuły. Aktorka pozwala wzbudzić autentyczne zainteresowanie, dzięki czemu nie sposób pozostać obojętnym. Dobrze spisali się również wszyscy partnerujący jej wykonawcy, którzy byli naturszczykami: położną grała autentyczna położna, weterynarza – weterynarz.
Film nie unika ciężkich, momentami wręcz drastycznych scen. Teoretycznie nie jest obrazem przyjemnym, ale mimo to ogląda się go z rosnącym zaciekawieniem. Jedynym oddechem są komiczne sceny ze zwierzętami. Atmosferę schładza natomiast sceneria zimowej, zaśnieżonej Moskwy. Kulminacją przygnębiającego nastroju są napisy końcowe – pozbawione muzyki, robią piorunujące wrażenie po nieoczywistym, jak wiele w tym filmie, zakończeniu.
Film porusza szersze, uniwersalne współcześnie aspekty: samotne macierzyństwo, depresja poporodowa, dramat imigrantów, mafijne pożyczki. Jednak na pierwszy plan wysuwa się indywidualny dramat młodej dziewczyny – zwykłego, szarego człowieka, która musi zdobyć się na czyny, w swojej prywatnej skali - heroiczne. Tak jak każdy z nas. Dlatego ta historia tak porusza widza.
Plusy:
kamerowanie
Esljamowa
komiczne sceny ze zwierzętami
naturszczycy
napisy końcowe bez muzyki
Minusy:
ciężki klimat
drastyczne sceny
niejednoznaczna puenta
Zwiastun:
Tytuł oryginalny: Ayka
Produkcja: Rosja, Polska, Kazachstan, Chiny, Niemcy
Rok: 2018
Polska premiera: 30 listopada 2018
Dystrybutor: Against Gravity
Gatunek: dramat
Festiwale: Sputnik (wyróżnienie), Cannes (nagroda za główną rolę kobiecą), nominacja do Złotej Palmy, All About Freedom Festival (nagroda główna), kazachski kandydat do Oscara
reżyseria: Siergiej Dworcewoj
scenariusz: Siergiej Dworcewoj, Gienadij Ostrowski
zdjęcia: Jolanta Dylewska
obsada: Samal Jesliamowa, Siergiej Mazur, Dżipargul Abdiłowa, Dawid Alawerdian, Andriej Koliadow, Sława Agaszkin, Azamat Satimbajew, Galina Krawiec, Umida Sierożowa, Anastazja Marczuk
